Οι ονομασίες των Ελλήνων

Τα ονόματα των Ελλήνων

Οι Έλληνες ήταν γνωστοί με αρκετά διαφορετικά ονόματα στην ιστορία. Οι πολεμιστές που έπεσαν στις Θερμοπύλες έπεσαν ως Έλληνες. Στην Καινή Διαθήκη αποκαλούνται "Ελληνιστές" οι ελληνίζοντες Ιουδαίοι και "Έλληνες" οι οπαδοί της ελληνικής εθνικής θρησκείας.
 Στη Βυζαντινή εποχή αναφέρονται επίσημα, αλλά και ανεπίσημα, ως Ρωμαίοι, με το κράτος να ονομάζεται "Βασιλεία Ρωμαίων", ενώ οι γείτονές τους στη Δυτική Ευρώπη τους ονόμαζαν Γκραίκους (Greci). Κάποιοι σχολαστικοί της νεοπλατωνικής ιδεολογίας, όπως για παράδειγμα ο Πλήθων Γεμιστός (15ος αιώνας), τους ονόμαζαν Έλληνες, ενώ βασικά "Έλληνες" πριν τον 18ο αιώνα ονομάζονταν οι Αρχαίοι Έλληνες. 

Στους Άραβες και Τούρκους ονομάζονται Αλ Ρουμ (Ρωμαίοι). Στη μακρά περίοδο για την οποία υπάρχουν γραπτές πηγές, τα ονόματα για τους Έλληνες ποικίλουν, και πολλές φορές ο ίδιος συγγραφέας χρησιμοποιεί δύο ή περισσότερα ονόματα ανάλογα με την περίσταση.

 Στη νεώτερη εποχή (μετά τον 19ο αιώνα) η μελέτη των χρησιμοποιηθεισών ονομασιών για τους Έλληνες έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης σε σχέση με την "εθνική ταυτότητα" των Ελλήνων και συχνά εξετάζονται σε συνάφεια με όρους όπως "γένος", "έθνος" και σε άλλες γλώσσες με όρους όπως "nation", "race" (πρό του Β' ΠΠ) κ.ά.

 Όμως η αρχή της συζήτησης γύρω από την ελληνική εθνική ταυτότητα και η σχετική χρήση των ονομασιών (Γραίκος, Έλλην, Ρωμαίος) με εθνική σημασία εντοπίζεται τουλάχιστον στους λογίους του 15ου αιώνα.Σήμερα ονομάζονται "Ρωμιοί" (Ρωμαίοι) τα μέλη της ελληνικής εθνικής μειονότητας της Τουρκίας, με σκοπό να μη θεωρηθεί ότι σχετίζονται με την Ελλάδα.

Η Ελλάδα στις γλώσσες του Κόσμου

Ευρώπη

Αγγλικά: Ελλάδα / Ελλάδα Ισλανδικά: Grikkland Cornish: Pow Grek

Γαλλικά: Ελλάδα Φινλανδικά: Kreikka Welsh: Groeg

Ιταλικά: Grecia Αλβανικά: Greqia

Γερμανικά: Griechenland Ρουμανικά: Grecia Irish: An Ghréig

Ισπανικά: Grecia Καταλανικά: Grècia Ρωσικά: Греция (Grecija)

Πορτογαλικά: Grécia Ουγγρικά: Görögország Σερβικά: Грчка (Grčka)

Ολλανδικά: Griekenland Σλοβακικά: Grécko Τσεχικά: Řecko

Πολωνικά: Grecja Σλοβενικά: Grčija Βουλγαρικά: Гърция (Gǎrcija)

Δανικά: Grækenland Λετονικά: Grieķija Ιαπωνικά: ギリシャ (Girisha)

Σουηδικά: Grekland Λιθουανικά: Graikija Ουκρανικά: Греція (Gretsia)

Δυτικά Φριζιανά: Grikelân Αφρικάανς: Griekeland Εσθονικά: Kreeka

Μαλτεζικά: Greċja Faroese: Grikkaland Λαπωνία: Greika

Ασία

Στη Μικρά Ασία, η κοινή ρίζα είναι το Ίωνας που δηλώνει τους κατοίκους της δυτικής ακτής της Ανατολίας

Αραβικά: يونان (Yūnān) Αρμενικά: Ελληνικά (Hounastan) Αζερικά: Yunanıstan

Συριακά: (Γιουνάν) Βιβλική Εβραϊκή: יָוָן (Yāwān) Χίντι: युनान (Γιουνάν)

Τουρκικά: Γιουνανιστάν Σύγχρονη Εβραϊκή: יוון (Γιαβάν) Ινδονησιακά: Γιουνάνι

Ας δούμε τις σημαντικότερες ονομασίες των Ελλήνων

AXAIOI-ΔΑΝΑΟΙ-ΑΡΓΕΙΟΙ-ΠΕΛΑΣΓΟΙ-ΔΩΡΙΕΙΣ

Στην Ιλιάδα του Ομήρου, οι ελληνικές συμμαχικές δυνάμεις περιγράφονται με διαφορετικά ονόματα: "Αργείοι" (στα αρχαία ελληνικά Ἀργεῖοι / Argeîoi, χρησιμοποιήθηκαν 29 φορές στην Ιλιάδα), "Δαναοί" ή "Δαναοί" (Δαναοί / Danaoí, χρησιμοποιήθηκαν 138 φορές) και «Αχαιοί» (Ἀχαιοί / Akhaioí, χρησιμοποιήθηκε 598 φορές) σημείωση .

ΑΡΓΕΙΟΙ

Το «Αργείοι» προέρχεται από το όνομα της πρώτης πρωτεύουσας των Αχαιών, του Άργους. Αυτή η λέξη χρησιμοποιεί τη ρίζα arg- που σημαίνει «αυτό που λάμπει» και έχει δώσει άργυρος (ἄργυρος, «ασήμι»), argós (ἀργός, «λαμπρό»1) ή ακόμα και το λατινικό argentum.

ΔΑΝΑΟΙ

 «Δαναοί» είναι το όνομα της πρώτης φυλής που κυριάρχησε στην Πελοπόννησο και στην περιοχή του Άργους και σημαίνει «απόγονοι του Δαναού». 

Το ένα από τα τρία εθνικά ονόματα που χρησιμοποιούνται στα ομηρικά έπη για το σύνολο των Ελλήνων, Δαναοί, καθώς και τα ονόματα μυθικών προσώπων Δαναὸς και Δανάη, προσώπων που συνδέονται με το υγρό στοιχείο, βρίσκουν ισοδύναμα στο εθνικό όνομα Danawo, που η Αβέστα αποδίδει σε έναν εχθρικό προς τους Ιρανούς λαό, και στα θεωνύμια Danu και Danawa, που σημαίνουν στις Βέδες, αντιστοίχως, μια θεά και τους γιους της. (…)

 Από την άλλη, η λέξη danu σημαίνει στην ινδοϊρανική ή άρια ‘ρευστότητα, υγρασία, σταγόνες νερού, υδάτινο ρεύμα, ποταμός’ και η ρίζα dan-/ tan- βρίσκεται στα ονόματα των ποταμών Δάνουβις/Δανούβιος/Danubius, Danastris/Dnjestr, Danapris/Dnjepr, Τάναϊς/Don, που εκβάλλουν στον Εύξεινο Πόντο. 

Διατηρώντας τα σύμφωνα  και αλλάζοντας τα φωνήεντα έχουμε το τουρκικό dünya-ντουνιά(και όχι μόνο) που δηλώνει τον κόσμο-πληθυσμό της της Γης ,η οποία γυρίζει.

ΑΧΑΙΟΙ

Όσο για τους «Αχαιούς», είναι το όνομα της φυλής που με τους Αιολείς κυριάρχησε για πρώτη φορά στην ελληνική επικράτεια και της έδωσε ως πρωτεύουσα τις Μυκήνες.

ΔΩΡΙΕΙΣ

Οι Δωριείς ήταν ελληνικό φύλο, ένα από τα τέσσερα της αρχαιότητας, το οποίο καταγόταν σύμφωνα με τις γραπτές παραδόσεις από την οροσειρά της Πίνδου. Κατά την παλαιά παραδοσιακή θεωρία και κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, οι Δωριείς κατέβηκαν στη νότια Ελλάδα περίπου τον 12ο π.Χ. αιώνα και κατέλυσαν τον Μυκηναϊκό πολιτισμό, καθώς διέθεταν όπλα από σίδηρο, που ήταν ανώτερα από τα χάλκινα των Μυκηναίων. Νεώτερες όμως μελέτες συνδυάζουν την έλλειψη αρχαιολογικών ευρημάτων που να συνηγορούν σε μια τέτοια βίαιη εισβολή και γλωσσολογικών στοιχείων από την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β, και αμφισβητούν έντονα την εκδοχή αυτή. Η μετακίνησή τους αυτή, που είναι γνωστή ως "Κάθοδος των Δωριέων", παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα σκοτεινότερα σημεία της ελληνικής ιστορία

Ετυμολογικά η λέξη  έχει  σχέση με τη λέξη δόρυ  και τη λέξη δρυς-βελανιδιά

ΠΕΛΑΣΓΟΙ

Οι Πελασγοί ήταν λαός που θεωρούταν πιθανώς προκάτοχοι και πρόγονοι των Ελλήνων.

 Σύγχρονοι ιστορικοί, αρχαιολόγοι και γλωσσολόγοι έχουν προσπαθήσει να συνδέσουν τους «Πελασγούς», όρο με μάλλον ασαφές περιεχόμενο, με διάφορους υλικούς πολιτισμούς, γλωσσολογικές ομάδες κ.λ.π. αλλά πρόκειται περί άλυτου προβλήματος. Οι συνεχείς επεξεργασίες των ελληνικών παραδόσεων και μύθων καθιστούν δύσκολο το διαχωρισμό σαφών «αναμνήσεων ιστορικών γεγονότων» και μυθοπλασίας όσον αφορά στις πληροφορίες που δίνουν οι αρχαίοι συγγραφείς για τους Πελασγούς.

Περιοχές όπως η Θεσσαλία και η Αττική θεωρούνταν παραδοσιακά ως περιοχές στις οποίες κατοικούσαν Πελασγοί. Γενάρχης των Πελασγών αναφέρεται ο Πελασγός. Με τ' όνομά του συνδέθηκαν πολυάριθμοι θρύλοι και παραδόσεις.

ΕΛΛΗΝΕΣ

Την εποχή (υποτίθεται) του Τρωικού Πολέμου, οι Έλληνες ήταν μόνο μια σχετικά μέτρια φυλή εγκατεστημένη στη Φθία (Θεσσαλία), γύρω από την Άλος, την Αλόπη, την Τρεχίνη και το Πελασγικό Άργος. Για τη λέξη Έλληνας έχουν προταθεί διάφορες ετυμολογίες, αλλά καμία δεν είναι ομόφωνη. Ανάμεσά τους, βρίσκουμε, το Sal (να προσεύχομαι), το ell (ορεινό) και το sel (να φωτίζει). Μια πιο πρόσφατη μελέτη εντοπίζει αυτό το όνομα σε αυτό της πόλης Ελλάς κοντά στον Σπερχειό ποταμό και ονομάζεται έτσι μέχρι σήμερα3. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι το ελληνικό γένος συνδέεται με τους Σελλοί, τους αρχιερείς της Δωδώνης στην Ήπειρο. Ο Όμηρος περιγράφει τον Αχιλλέα να προσεύχεται στον Δία Δωδώνιο: «Δία! Βασιλιάς Dôdônaien, Pelasgique, που, ζώντας μακριά, διοικεί τη Dôdônè τυλιγμένη από τον χειμώνα, στη μέση των μαντών σου, των Σελλών, που δεν πλένουν τα πόδια τους και κοιμούνται στη γη »

Ο Πτολεμαίος αποκαλεί την Ήπειρο «πρώτη Ελλάς» και ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι ένας κατακλυσμός προκάλεσε τον όλεθρο στην «αρχαία Ελλάδα, μεταξύ Δωδώνης και Αχελώου […], τη χώρα που κατέλαβαν οι Σέλλες και οι Γραίκοι, αργότερα γνωστή ως Έλληνες6». Το ενδεχόμενο οι Έλληνες να ήταν φυλή που ήρθε από την Ήπειρο και στη συνέχεια μετανάστευσε νότια στη Φθία (Θεσσαλία) είναι πιθανή.

Η λέξη Έλληνας με την ευρεία της έννοια εμφανίστηκε για πρώτη φορά γραμμένη σε μια επιγραφή από την Eχεμβρότη , ευχαριστώντας τον Ηρακλή για τη νίκη του στους Αμφικτυονικούς Αγώνες

Το κείμενο αναφέρεται στην XLVIII Ολυμπιάδα, η οποία επιτρέπει να χρονολογηθεί γύρω στο 584 π.Χ. Η λέξη φαίνεται να εισήχθη τον 8ο αιώνα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τον 5ο αιώνα καθιερώθηκε οριστικά. 

Μετά τους Περσικούς πολέμους, μια επιγραφή στους Δελφούς γιορτάζει τη νίκη των Ελλήνων επί των Περσών και του στρατηγού Παυσανία που τους ηγήθηκε

 Η επίγνωση της Πανελλήνιας ενότητας ενθαρρυνόταν από τις θρησκευτικές εορτές, ιδιαίτερα στα Ελευσίνια Μυστήρια, στα οποία οι μυημένοι καλούνταν να μιλούν ελληνικά και ίσως ακόμη περισσότερο στους διάφορους Πανελλήνιους Αγώνες στους οποίους οι συμμετέχοντες αναγνωρίζονταν από φυλετικές σχέσεις. Επιτρεπόταν να συμμετάσχουν μόνο άνδρες Έλληνες. Η εξαίρεση που έγινε για τον αυτοκράτορα Νέρωνα ήταν ένα σίγουρο σημάδι της ρωμαϊκής πολιτιστικής ηγεμονίας.

Το όνομα Έλληνας είχε την έννοια του ειδωλολατρικού κατά τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού έως τα τέλη της πρώτης χιλιετίας, κατά την οποία η Εκκλησία έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτή τη μετάβαση. Οι επαφές με τους Εβραίους ήταν καθοριστικές αφού ήταν οι αλληλεπιδράσεις τους με τους Χριστιανούς που οδήγησαν στη χρήση του Hellene με σκοπό τη θρησκευτική διαφοροποίηση. 

Η κυριαρχία των Ελλήνων από τη Ρώμη ενίσχυσε το κύρος των θρησκευτικών θεσμών που παρέμειναν άθικτα. Ενώ οι Έλληνες θεωρούσαν όλους τους απολίτιστους ανθρώπους ως βάρβαρους, οι Εβραίοι θεωρούσαν τους μη Εβραίους ως goyim (κυριολεκτικά «λαοί»). Οι πρώτοι χριστιανοί υιοθέτησαν αυτή τη θρησκευτική διαφοροποίηση και γι' αυτό η πολιτιστική σημασία της λέξης Έλληνας περιθωριοποιήθηκε από το θρησκευτικό της στοιχείο. Στη συνέχεια, οι Χριστιανοί αποκαλούσαν όλους τους ειδωλολάτρες «Έλληνες».

Ο Άγιος Παύλος στις Πράξεις των Αποστόλων χρησιμοποιεί τον όρο «Έλληνες» σχεδόν πάντα σε συνδυασμό με τον όρο «Εβραίοι», πιθανώς για να αντιπροσωπεύσει το σύνολο αυτών των δύο θρησκευτικών κοινοτήτων. Το Hellene χρησιμοποιείται για πρώτη φορά με θρησκευτική σημασία στην Καινή Διαθήκη. Στο κατά Μάρκο Ευαγγέλιο, μια γυναίκα έρχεται μπροστά στον Ιησού και γονατίζει: «η γυναίκα ήταν Ελληνίδα, Συροφοίνικα στο γένος και του ζητά να διώξει τον δαίμονα από την κόρη της». Αν και η εθνικότητα της γυναίκας είναι Συρο-Φοινικική, η Ελληνική (οι γαλλικές μεταφράσεις του Ευαγγελίου χρησιμοποιούν τη λέξη Grecque [επιθυμητή αναφορά]) εντούτοις δηλώνει τη θρησκεία της. Η εξέλιξη της έννοιας του όρου ήταν μακρά και ολοκληρώθηκε μόλις τον δεύτερο ή τον τρίτο αιώνα μ.Χ. Ο Αριστείδης της Αθήνας ταυτίζει τους Έλληνες ως έναν από τους ειδωλολατρικούς λαούς του κόσμου με τους Αιγύπτιους και τους Χαλδαίους.

Αρκετές πηγές αυτής της περιόδου δείχνουν ξεκάθαρα τη σημασιολογική εξέλιξη. Ο πρώτος ήταν ίσως ο Τατιανός ο Σύρος, στον Λόγο προς τους Έλληνες που ολοκληρώθηκε το 170, στον οποίο επέκρινε τις παγανιστικές πεποιθήσεις για να υπερασπιστεί αυτές των χριστιανών. Το πιο σημαντικό κείμενο ήταν το Κατά των Ελλήνων του Αθανασίου Αλεξανδρείας, του οποίου ο αρχικός τίτλος θα ήταν Κατά των Ειδωλολατρών σύμφωνα με τα παλαιότερα χειρόγραφα. Ο τίτλος άλλαξε σε μια εποχή που το hellène είχε χάσει εντελώς το αρχικό του νόημα. Από εδώ και στο εξής, ο Έλληνας δεν όριζε πλέον ελληνική εθνότητα, ή κάποιον που προσχωρούσε στον ελληνικό πολιτισμό, αλλά ειδωλολάτρη γενικά, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την εθνικότητα. Οι προσπάθειες του αυτοκράτορα Ιουλιανού να αποκαταστήσει τον παγανισμό απέτυχαν και σύμφωνα με τον Γρηγόριο Α' τα πράγματα κινούνταν υπέρ του χριστιανισμού και η θέση των Ελλήνων χειροτέρευε30. Μισό αιώνα αργότερα, οι Χριστιανοί διαμαρτυρήθηκαν κατά του επάρχου Αλεξανδρείας τον οποίο κατηγόρησαν ότι ήταν ελληνιστής. Ο Θεοδόσιος Α' ξεκίνησε τα πρώτα μέτρα κατά της ειδωλολατρίας, αλλά ήταν οι μεταρρυθμίσεις του Ιουστινιανού Α' που γενίκευσαν διώξεις μεγάλης κλίμακας κατά των ειδωλολατρών. Το Corpus juris civilis περιείχε δύο νόμους που διέταζαν την εξάλειψη του «Ελληνισμού», ακόμη και στην πολιτική ζωή. Εφαρμόστηκαν με ζήλο ακόμη και εναντίον ανδρών που κατείχαν υψηλές θέσεις. Η επιθυμία να καταστείλουν επίσημα τον παγανισμό έκανε τους μη Χριστιανούς μια δημόσια απειλή που στη συνέχεια υπονόμευσε την έννοια του όρου από τον Έλληνα. 

Οι κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου εδραίωσαν την ελληνική επιρροή στην Ανατολή εξάγοντας τον ελληνικό πολιτισμό στην Ασία και μεταμορφώνοντας την εκπαίδευση και την κοινωνία στην περιοχή. 

Ο Ισοκράτης δήλωσε στην Πανηγυρική του ομιλία: «Μέχρι στιγμής η Αθήνα έχει αφήσει πίσω την υπόλοιπη ανθρωπότητα στη σκέψη και την έκφραση, αυτά τα παιδιά έγιναν οι δάσκαλοι του κόσμου και έκαναν το όνομα Ελλάς όχι πια διάκριση φυλής αλλά διανόησης. ο τίτλος του Hellene ετικέτα παιδείας παρά καταγωγής. » 

Ο ελληνιστικός πολιτισμός είναι η εξέλιξη του κλασικού ελληνικού πολιτισμού, αυτή τη φορά ανοιχτή σε όλους. Ομοίως, το Hellène εξελίχθηκε από ένα εθνικό όνομα για μια ελληνική εθνότητα σε έναν πολιτιστικό όρο για όποιον ζει σύμφωνα με τα ελληνικά έθιμα.

ΓΡΑΙΚΟΙ

Ο γαλλικός όρος «ελληνικός» προέρχεται από το λατινικό Graecus το οποίο προέρχεται από το ελληνικό Γραικός / Graikós. Για το Graecus έχουν προταθεί αρκετές ετυμολογίες. Σύμφωνα με ένα από αυτά, θα μπορούσε να προέρχεται από μια ιλλυρική λέξη, Γραικός - Γραικός που σημαίνει «ορμητικός»23. Σύμφωνα με άλλη, ο Γραίκος καταγόταν από βοιωτική φυλή που μετανάστευσε στην Ιταλία τον 8ο αιώνα π.Χ. μ.Χ.: Με αυτό το όνομα λοιπόν έγιναν γνωστοί οι Έλληνες στη Δύση. Ο Όμηρος, όταν απαριθμεί τις βοιωτικές δυνάμεις στον Κατάλογο των πλοίων του, παρέχει την πρώτη γνωστή αναφορά σε μια βοιωτική πόλη με το όνομα Graea24. Ο Παυσανίας από την πλευρά του αναφέρει ότι Γραία ήταν το αρχαίο όνομα της πόλης της Τανάγρας. Το Cumae, κοντά στη Νεάπολη (σημερινή Νάπολη), νότια της Ρώμης, ιδρύθηκε από αποίκους από την Κύμη και τη Χαλκίδα από το νησί της Εύβοιας αλλά και από «Έλληνες» (κατοίκους της Graea) που είχαν επαφή με τους Ρωμαίους μπορεί να ήταν υπεύθυνοι. για την ονομασία Graeci όλων των ελληνικών φυλών.

Ο Αριστοτέλης, η παλαιότερη πηγή που αναφέρει τον όρο, περιγράφει έναν φυσικό κατακλυσμό που συνέβη στην Κεντρική Ήπειρο, μια χώρα όπου οι κάτοικοι ονομάζονταν Γραικοί / Γραικοί πριν αργότερα ονομαστούν Ἕλληνες / Héllēnes

 Στη μυθολογία, ο Γραίκος είναι ο ξάδερφος του Λατίνου και το όνομά του φαίνεται να συνδέεται με τον όρο γηραιός / gēraiós ("πρεσβύτερος") που ήταν και ο τίτλος που δόθηκε στους ιερείς της Δωδώνης.

 Η κυρίαρχη θεωρία για τον αποικισμό της Ιταλίας είναι ότι μέρος του πληθυσμού της Ηπείρου μετανάστευσε στη Φθία και έγιναν Έλληνες, η φυλή που οδήγησε ο Αχιλλέας στην Τροία. Ο πληθυσμός που απέμενε στην Ήπειρο θα είχε στη συνέχεια αναμειχθεί με άλλες φυλές που έφτασαν αργότερα, χωρίς να χάσουν το όνομά τους. Από την Ήπειρο, αυτές οι φυλές θα ταξίδευαν τότε δυτικά στην Ιταλία, πριν ακόμη φτάσει το πρώτο κύμα εποίκων τον 8ο αιώνα π.Χ. π.Χ. στη Σικελία και στη νότια Ιταλία.

ΡΩΜΙΟΙ

Ρωμαίοι είναι το πολιτικό όνομα με το οποίο ήταν γνωστοί οι Έλληνες στην ύστερη αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα. Το όνομα ονομαζόταν με την αρχική του σημασία οι κάτοικοι της πόλης της Ρώμης, αλλά αυτή η έννοια διευρύνθηκε με την επέκταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το 212, το διάταγμα του Καρακάλλα παραχώρησε τη ρωμαϊκή υπηκοότητα σε όλους τους ελεύθερους στις ρωμαϊκές επαρχίες. Οι Έλληνες μεταμόρφωσαν τον νέο τους τίτλο (από Ρωμαίοι) αποκαλώντας τους εαυτούς τους Ρωμιούς (Ῥωμιός / Rōmiós στον ενικό). Αυτός ο νέος όρος καθιερώθηκε για να αντιπροσωπεύει τόσο τη ρωμαϊκή ιθαγένεια των Ελλήνων αλλά και τον πολιτισμό και τη γλώσσα των Ελλήνων προγόνων τους. Γενικά, η λέξη Ρωμιός χρησιμοποιήθηκε για να αναφερθεί στους κατοίκους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα (αν και σπάνια), αποτελώντας το πιο κοινό όνομα μετά το ΕΛΛΗΝΑΣ.

Ο δανεισμός ενός ξένου ονόματος είχε περισσότερο πολιτικό νόημα παρά εθνικό, που αντιστοιχούσε στη ρωμαϊκή ιδεολογία που φιλοδοξούσε όλα τα έθνη να ενωθούν κάτω από έναν Θεό. Μέχρι τον 7ο αιώνα, όταν η αυτοκρατορία εξακολουθούσε να εκτείνεται σε μια πολύ μεγάλη επικράτεια και πολλούς λαούς, η χρήση του ονόματος Ρωμαίος δήλωνε πάντα υπηκοότητα και όχι καταγωγή. Διαφορετικές εθνοτικές ομάδες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα δικά τους εθνώνυμα ή τοπωνύμια προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε ασάφεια μεταξύ ιθαγένειας και γενεαλογίας. 

Γι' αυτό ο ιστορικός Προκόπιος της Καισάρειας προτιμά να αποκαλεί τους Ανατολικούς Ρωμαίους εξελληνισμένους Ρωμαίους, ενώ άλλοι συγγραφείς μιλούν για Ρωμέλληνες ή Ελληνορωμαίους για να δηλώσουν τόσο την καταγωγή όσο και την ιθαγένεια. Οι εισβολές των Λομβαρδών και των Αράβων ταυτόχρονα οδήγησαν στην απώλεια πολλών επαρχιών στην Ιταλία, την Αφρική και την Ανατολή, με εξαίρεση την Ανατολία. Οι υπόλοιπες περιοχές ήταν ουσιαστικά αυτές της αρχαίας Ελλάδας και της ελληνιστικής Ανατολίας, κάνοντας την αυτοκρατορία να εξελιχθεί σε ένα συνεκτικό σύνολο γύρω από τον ελληνισμό της, αναπτύσσοντας μια συνείδηση ​​της ρωμαϊκής και χριστιανικής ταυτότητας.

  

ΤΟ ΙΩΝΑΣ ΣΤΙΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ

Ένας τελείως διαφορετικός όρος έχει καθιερωθεί στην Ανατολή. Οι αρχαίοι λαοί της Μέσης Ανατολής αναφέρονταν στους Έλληνες με τον όρο Γιουνάν, που προέρχεται από το περσικό Yauna, που το ίδιο δανείστηκε από το ελληνικό Ἰωνία (Ιωνία) που προσδιορίζει τη δυτική ακτή της Μικράς Ασίας. 

Ήταν με την κυριαρχία των ιωνικών φυλών από τους Πέρσες στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. π.Χ., ότι το όνομα αυτό επεκτάθηκε σε όλους τους Έλληνες. 

Όλοι οι λαοί υπό περσική επιρροή υιοθέτησαν αυτή τη λέξη και από αυτή τη ρίζα προέρχεται και ο σανσκριτικός όρος Yavana, τον οποίο συναντάμε σε αρχαίες σανσκριτικές πηγές, η παλαιότερη από τις οποίες είναι η γραμματική του Pānini. Αργότερα ο όρος Yonaka προσδιόρισε τους Ινδοέλληνες, όπως ακριβώς ο Yona στο Πάλι. Σήμερα, ο όρος Γιουνάν χρησιμοποιείται στα περσικά, αραβικά (يوناني), τουρκικά, χίντι (युनान), ινδονησιακά και μαλαισιανά.

Η λέξη Yavan ή Javan (יָוָן) χρησιμοποιήθηκε στην ανατολική Μεσόγειο για να αναφέρεται στο ελληνικό έθνος στους πρώιμους βιβλικούς χρόνους. Ένας χαρακτήρας που ονομάζεται Javan (יָוָן) αναφέρεται επίσης στο βιβλίο της Γένεσης κεφ.10